نهاد ناظر بر موسسات حسابرسی در اروپا و کشور اتریش

تهیه و تالیف:  دکتر حمیدرضا کیهانی

نهاد ناظر بر موسسات حسابرسی در اروپا و  کشور اتریش

مقدمه

از تاریخ 17 ژوئن سال 2016 و پس از اجرای قانون “اصلاح حسابرسی“ ₁(Audit Reform) تغییرات زیادی در نهاد ناظر بر اشخاص و موسسات حسابرسی موجود در 28 کشور عضو اتحادیه اروپا بوجود آمد. در همین رابطه نهاد ناظر بر اشخاص و موسسات حسابرسی در اروپا ₂(EGAOB) در نوامبر 2016آخرین جلسه خود را برگزار و در ژولای 2016 به ₃(CEAOB) تغییر یافت که بشرح زیر در خصوص نهاد مذکور مطالبی چند ارائه خواهد شد.

• کمیته نظارت بر نهادهای ناظر بر حسابرسی در اروپا ₃(CEAOB)

CEAOB کمیته ایست که برای همکاری و تقویت و هماهنگی بین نهادهای ناظر بر حسابرسی در سطح کشورهای عضو اتحادیه اروپا تشکیل شده است.

پس از تأسیس نهاد مذکور یکی از اهداف اصلی قانون “اصلاح حسابرسی” تحقق یافت.

• ترکیب اعضای کمیته (CEAOB)

این کمیته متشکل از نمایندگان سطوح بالای نهادهای ناظر بر حسابرسی  کشورهای عضو اتحادیه اروپا می­باشد. همچنین سازمان بورس اوراق بهادار بازارهای اروپا ₄(ESMA) نیز بصورت عضو بدون شرایط حق رأی و اداره بانکی اروپا ₅(EBA) و سازمان بیمه و بازنشستگی حرفه­ای اروپا ₆(EIOPA) نیز در این کمیته به عنوان ناظر حضوردارند.

هم اکنون اعضای این نهاد به تعداد کشورهای عضو اتحادیه اروپا و 28 عضو می­باشد و رئیس این کمیته، رئیس نهاد ناظر بر حسابرسی کشور آلمان است.

• زیر گروههای کمیته (CEAOB)

1-3-   زیر گروه رعایت بند (c) قانون “اصلاح حسابرسی”

2-3-  زیر گروه استانداردهای بین­المللی حسابرسی

3-3-  زیر گروه بازرسی

4-3-  زیر گروه نظارت بر بازار

5-3-  زیر گروه حسن انجام مقررات جدید حسابرسی

• اهداف کمیته (CEAOB)

اهداف استراتژیک کمیته، بهبود کیفیت حسابرسی و اتکاء به گزارشات حسابرسی از طریق اعمال فعالیتهای زیر است:

1-4-   ایجاد همکاری و انسجام بین نهادهای ناظر حسابرسی

یکی از اهداف کمیته مذکور تسهیل در جهت تبادل اطلاعات، ارتباطات و همکاری بین نهادهای ناظر و موسسات حسابرسی و شبکه­های ارتباطی بین آنها می­باشد.

2-4-   کمک به تهیه و دستورالعمل­ها و آئین ­نامه­ ها و ارائه مشاوره به کمیسیون اروپا ₇(EC) و نهادهای ناظر

            در راستای اجرای آئین­نامه­ها و دستورالعملهای حسابرسی جدید (قانون اصلاح حسابرسی) این کمیته به کمیسیون اروپا و نهادهای ناظر در کشورهای اروپائی برای رسیدن به یک رویکرد مشترک، رهنمودهایی در خصوص کاربرد عملی دستورالعمل­ها و مقررات حسابرسی، به ویژه در ارتباط با استقلال حسابرس ارائه می­دهد. همچنین توسط زیر گروه “استانداردهای بین­المللی حسابرسی“ موارد فنی استانداردهای بین­المللی حسابرسی و وجوه اشتراک و افتراق آن را با استانداردهای حسابرسی اروپا به CEAOB گزارش، و از طریق این کمیته به نهادهای ناظر انتقال می­یابد.

3-4-  برقراری ارتباط بین تدوین ­کنندگان استانداردهای حسابرسی با نهادهای ناظر، موسسات و سرمایه ­گذاران

            این کمیته از طریق زیرگروه “استانداردهای بین­المللی حسابرسی“، بصورت منظم و مداوم با هیأت استانداردهای بین­المللی حسابرسی ₈(IAASB) و هیئت استانداردهای بین­المللی اخلاق حرفه­ای حسابداران ₉(IESBA) در ارتباط بوده و در ارتباط با نتایج حاصل از اجرای استانداردهای مرتبط با حسابرسی با آنها در گفتگو می­باشد. بسیاری از اعضای کمیته CEAOB عضو نهاد ₁₀(IFIAR) نیز بوده و بصورت مداوم با آن در ارتباط می­باشند.

4-4-  نظارت بر بازار، کیفیت گزارشات حسابرسی و عملکرد کمیته­های حسابرسی

  کمیته CEAOB بر بازار حرفه حسابرسی نظارت دارد و بموجب ماده 27 آئین ­نامه قانون “اصلاح حسابرسی” این کمیته بر کیفیت، اجراء و ارائه خدمات حسابرسی بر شرکتهای عمومی و ایجاد فضای رقابتی سالم در این بازار تمرکز دارد. زیر گروه “نظارت بر بازار” از طریق بررسی شاخص­های کلیدی مسئولیت این کار را بعهده دارد.

• فعالیت­های عمده کمیته (CEAOB)
• تسهیل در تبادل اطلاعات از طریق اتخاذ روشهای نوین در بین نهادهای ناظر بر حسابرسی در اروپا
• ارائه مشاوره تخصصی به کمیسیون اروپا ₂(EC) در مورد بکارگیری درست قانون “اصلاح حسابرسی“
• کمک به تعادل و کفایت ارزیابی­های انجام شده
• کمک به بکارگیری درست استانداردهای بین­المللی حسابرسی ₁₁(ISAs)
• بهبود مکانیسم­های همکاری برای نظارت بر حسابرسی شرکتهای عمومی ₁₂(PIEs)
• در جهت روشن شدن بیشتر موضوع ذیلاً به توضیحاتی در خصوص نهاد ناظر بر حسابرسی، در کشور اتریش می­پردازیم:
• نهاد ناظر بر حسابرسی در کشور اتریش ₁₃(AOBA)

این نهاد یک سازمان تازه تأسیس بوده که زیر نظر وزیر امور اقتصادی و دارایی می­باشد و خود شامل دو نهاد حرفه­ایی است.

• اتاق مشاوران مالیاتی و حسابرسی ₁₄(CTAA)
• جامعه حسابداران رسمی اتریش ₁₅(IACPA)
• اعضای نهاد ناظر

هیئت حاکم بر AOBA، متشکل از هیئت مدیره و هیئت نظارت می­باشد.

1-7-   هیئت مدیره

هیئت مدیره از دو عضو تشکیل شده است که توسط دولت فدرال اتریش برای مدت 5 سال تعیین می­شود. هر دو عضو هیئت مدیره مستقل از حرفه حسابرسی هستند. این دو نفر در طول 3 سال گذشته نباید در حرفه حسابرسی فعالیتی داشته باشند، اما باید دانش حرفه­ای را در یک زمینه مرتبط با حرفه مانند حسابرسی، حسابداری یا قانون داشته باشند. از این دو نفر، حداقل یکی از آنها باید حسابدار رسمی باشد.

2-7-   هیئت نظارت 

هیئت نظارت متشکل از هفت عضو می­باشد و برای مدت 5 سال تعیین می­شوند. رئیس هیئت نظارت و دو عضو دیگر توسط وزیر امور اقتصاد و دارایی،  سه عضو توسط رئیس دولت(نخست وزیر) و یک عضو دیگر توسط وزیر علوم تحقیقات منصوب می­شوند.

• کمیته کنترل کیفیت ₁₆(QCC)

کمیته کنترل کیفیت، نهاد مشاوره­ای AOBA می­باشد. این کمیته متشکل از هفت عضو اصلی و هفت عضو علی­البدل می­باشد که اتاق مشاوران و حسابرسان مالیاتی (CTAA) چهار عضو که حداقل 3 نفر از آنها باید حسابدار رسمی ­باشند را معرفی و فدراسیون انجمن­های تعاونی و انجمن حسابرسی بانکهای پس­انداز اتریش نیز با همکاری یکدیگر سه عضو دیگر را معرفی می­کنند که حداقل دو نفر از آنها باید حسابدار رسمی باشند.

این افراد توسط هیئت نظارت برای یک دوره چهار ساله منصوب می­شوند.

این کمیته، موسسات حسابرسی دارای کیفیت بالا را به AOBA معرفی و همچنین موسساتی که دارای کیفیت پایین هستند را جهت ابطال مجوز آنها به AOBA ارجاع می­دهد.

• منابع مالی (بودجه) AOBA

حسابرسان قانونی (Statutory Auditoris) و موسسات حسابرسی رسمی براساس میزان حق­الزحمه حسابرسی­های انجام شده بر شرکتهای عمومی (PIE) طی مدت یکسال و همچنین انجمن­های حرفه­ای حسابرسی و دولت اتریش وظیفه پوشش بودجه مصوب AOBA را بعهده دارند.

• شفافیت

AOBA کلیه اطلاعات زیر را در سایت خود منتشر می­کند:

• گزارش فعالیت سالیانه
• گزارش بودجه و صورتهای مالی حسابرسی شده
• توضیحاتی در خصوص قوانین مورد عمل در کشور اتریش و اروپا
• اطلاعات عمومی در خصوص بازارهای داخلی
• حوزه فعالیتهای نهاد ناظر

مسئولیتهای AOBA شامل موارد زیر می­گردد:

• تأیید عضویت حسابرسان قانونی و موسسات حسابرسی
• تصویب دستورالعملهای حرفه­ای، استانداردهای کنترل کیفیت و استانداردهای حسابرسی
• کنترل ادامه تحصیل حسابرسان قانونی و آموزش آنها
• بررسی و کنترل کیفیت حسابرسان قانونی و موسسات حسابرسی بر شرکتهای غیر عمومی
• بازرسی­ و بررسی رسیدگی­های انجام شده توسط موسسات حسابرسی و حسابرسی قانونی بر شرکتهای عمومی
• اعمال مجازات بر موسسات حسابرسی و حسابرسان قانونی، در صورت نقض قوانین یا عدم رعایت تعهدات حرفه­ای مرتبط با حسابرسی
• نظارت بر کیفیت بازار و رقابت سالم در بازار حسابرسی بر شرکتهای عمومی
• فعالیتهای واگذار شده به یک نهاد حرفه­ای:

نهاد ناظر اتریش می­تواند قسمتی از مسئولیتهایش را به جامعه حسابداران رسمی اتریش و یا به اتاق مشاوران مالیاتی و حسابرسان (CTAA) واگذار نماید.

CTAA نماینده کلیه اعضای مشاوران مالیاتی و حسابرسان در اتریش است. این نهاد صلاحیت رسمی برای کلیه مراحل اداری و امتحانات حرفه­ای را دارا می­باشد. CTAA مسئولیتهایی نیز به عنوان دستگاه نظارتی و انضباطی دارد. علاوه بر این، CTAA نظرات حرفه­ای، استانداردهای حرفه­ای و دستورالعملهای مربوط به حرفه را صادر می­کند. که مسئولیتهای محول شده به آن شامل موارد زیر می­باشد:

1-12-  تأیید و ثبت عضویت حسابرسان قانونی و موسسات حسابرسی

کلیه حسابرسان قانونی باید مطابق “اساسنامه عملکرد حرفه­ای حسابداران عمومی“ با تأیید CTAA، به عنوان حسابدار رسمی مجاز شناخته شوند. علاوه بر این، حسابرسان قانونی و موسسات حسابرسی نیز، باید دارای مجوز از AOBA باشند.

2-12- تدوین استانداردهای مرتبط با حرفه

نهاد وضع کننده استانداردهای حرفه­ای CTAA می­­باشد. البته استانداردهای مذکور پس از تدوین نیازمند تصویب AOBA نیز می­باشد.

3-12- ادامه تحصیلات و آموزش­های حرفه­ای کلیه حسابرسان قانونی باید از موارد زیر پیروی کنند:

• گذراندن دوره­های آموزشی مطابق با “اساسنامه عملکرد حرفه­ای حسابداران عمومی“ و با نظارت CTAA
• گذراندن دوره­های آموزشی مطابق دستورالعمل AOBA و با نظارت آن

4-12- کنترل کیفیت

هیچ یک از مسئولیتهای مربوط به کنترل کیفیت به نهادهای حرفه­ای مذکور واگذار نشده و این عمل صرفاً توسط کمیته کنترل کیفیت AOBA انجام می­گیرد.

• گواهینامه کیفیت:

پس از انجام بررسی­های لازم توسط کمیته کنترل کیفیت، گواهینامه کیفیت توسط AOBA و براساس ارزیابی مستقل این نهاد صادر، و در لیستی تحت نام حسابرسان قانونی رسمی و موسسات حسابرسی به اطلاع عموم می­رسد.

2-4-12- سیستم کنترل کیفیت

کلیه حسابرسان قانونی و موسسات حسابرسی مشمول مقررات و دستورالعمل­های کنترل کیفیت، که توسط CTAA تنظیم و تحت نظارت AOBA می­باشد، هستند.  

5-12- سیستم تحقیقاتی و انضباطی اداری

کلیه حسابرسان قانونی مشمول سیستم تحقیقاتی، انضباطی اداری هستند که توسط CTAA تنظیم و تحت نظارت AOBA می­باشد.

• بطور خلاصه می­توان گفت که نهاد ناظر در اروپا CEAOB است. این نهاد هماهنگی­های لازم را با نهادهای ناظر در کشورهای عضو اتحادیه اروپا بعهده دارد. در همین راستا برای روشن­تر شدن موضوع به ساختار و جایگاه نهاد ناظر درکشور اتریش پرداختیم که نام نهاد مذکور AOBA (به زبان آلمانی APAB) بوده که کنترل کیفیت موسسات حسابرسی را بعهده دارد و بیان داشتیم که این نهاد عمده وظایف و فعالیتهای خود را به اتاق مشاوران مالیاتی و حسابرسان کشور اتریش واگذار نموده که شرح آن گذشت. امیدوارم در آینده­ای نزدیک در خصوص نهادهای ناظر در سایر کشورهای اروپایی و جایگاه و ساختار آنها بپردازیم.

پانوشت:

منابع :

www.eaigweb.org

www.ec.europa.eu

Organization of the public oversight of the audit Profession 2018 surve